દેશની આઝાદી પછીની ભારતની યાત્રા પ્રભાવશાળી વિકાસગાથાનું ઉત્તમ ઉદાહરણ બની છે. કૃષિથી લઈને ન્યુક્લિયર અને સ્પેસ ટેક્નોલોજી સુધી, પરવડે તેવી હેલ્થકેરથી લઈને વિશ્વ કક્ષાની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ સુધી, આયુર્વેદથી લઈને બાયોટેકનોલોજી સુધી, વિશાળ સ્ટીલ પ્લાન્ટ્સથી લઈને આઈટી પાવર બનવા સુધી, અને વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મોટું સ્ટાર્ટ-અપ હબ તે ભારતના વિસ્તરણને સારી રીતે દર્શાવે છે. . એક સમયે અન્ય દેશોની નજરમાં પછાત દેશોમાં ગણાતું ભારત આજે મજબૂત અને આત્મનિર્ભર છે. હવે આખી દુનિયા ભારત તરફ મિત્રતાનો હાથ લંબાવી રહી છે. આવો અમે તમને આઝાદી પછીના વિકાસશીલ ભારતની સફર વિશે જણાવીએ.

3જી સૌથી મોટી સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ
ભારતના સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમે 100 યુનિકોર્નનો નવો માઈલસ્ટોન હાંસલ કર્યો છે. નાણા મંત્રાલય દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા આર્થિક સર્વે 2021-2022 મુજબ, ભારતને યુએસ અને ચીન પછી વિશ્વમાં ત્રીજા સૌથી મોટા સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યું છે. દેશના 653 જિલ્લામાં 74,400 સ્ટાર્ટઅપ્સ છે. ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ્સ ફૂડ ડિલિવરી, ગ્રોસરી ડિલિવરી, લોજિસ્ટિક્સ, B2B માર્કેટ્સ, પેમેન્ટ્સ, ફિનટેક, બ્યુટી એન્ડ વેલનેસ અને એજ્યુકેશન માટે ટેક્નોલોજી સોલ્યુશન્સ પ્રદાન કરી રહ્યાં છે.

રસીકરણમાં ભારતનો રેકોર્ડ
ભારતે વિશ્વના તમામ દેશોને ખરાબ રીતે અસર કરતા કોરોના મહામારી સામે દૃઢતાથી લડત આપી. દેશમાં રસીના ઉત્પાદનથી લઈને લોકોને રસીકરણ સુધી ભારતે સમગ્ર વિશ્વને શીખવ્યું છે. 16 જાન્યુઆરી 2021ના રોજ દેશમાં કોરોના રોગચાળા સામે રસીકરણની શરૂઆત થઈ ત્યારથી ભારતે 17 જુલાઈ, 2022 સુધીમાં 200 કરોડ રસીકરણનો આંકડો પાર કરી લીધો છે.

આયુષ્યમાં સુધારો
ભારતે સરેરાશ ભારતીયના આયુષ્યમાં સુધારો કરવા માટે નોંધપાત્ર સુધારા કર્યા છે. 1947માં સરેરાશ ભારતીયનું સરેરાશ આયુષ્ય લગભગ 32 વર્ષ હતું. 2022માં તે 70 વર્ષથી વધુ થઈ ગયું છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન કહે છે કે ભારતે તેના લોકોના સ્વાસ્થ્ય પરિણામોમાં જબરદસ્ત સુધારો કર્યો છે.

કલમ 370: દેશ વિરોધી શક્તિઓને મોટો સંદેશ
5 ઓગસ્ટ 2019ના રોજ કેન્દ્ર સરકારે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવી દીધી હતી. આ નિર્ણયથી ભારતે સાબિત કરી દીધું છે કે કેવી રીતે દેશ વિરોધી શક્તિઓ સામે લડવું. એટલું જ નહીં, આ નિર્ણય વિશે એવું પણ કહેવાય છે કે આ દેશ વિરોધી શક્તિઓ માટે એક મોટો સંદેશ હતો. આ કલમને કારણે પહેલા જમ્મુ-કાશ્મીરમાં અલગ ધ્વજ હતો, હવે ત્યાં પણ ત્રિરંગો લહેરાયો છે. કલમ 370ની આડમાં અલગતાવાદીઓ દ્વારા સ્થાનિક લોકોને ગેરમાર્ગે દોરવાનું બંધ થયું.

જગ્યા અને ટેકનોલોજી
ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO)ની સ્થાપના 1969માં થઈ હતી. જેણે અવકાશ સંશોધનને નવું જીવન આપ્યું. 1975માં ભારતે તેનો પહેલો અવકાશ ઉપગ્રહ ‘આર્યભટ્ટ’ લોન્ચ કર્યો હતો. 1986 માં, રાકેશ શર્મા અવકાશમાં જનારા પ્રથમ ભારતીય બન્યા અને મેક ઇન ઇન્ડિયા પહેલ આજે શ્રેષ્ઠ સ્વદેશી ટેક્નોલોજી-આધારિત પ્રક્ષેપણ વાહનોનું ઉત્પાદન કરે છે. ભારતે 2008માં PSLV-C9 સાથે 10 ઉપગ્રહોને ભ્રમણકક્ષામાં મોકલીને નવો વિશ્વ વિક્રમ સ્થાપ્યો હતો. ચંદ્ર પર ચંદ્રયાન જેવા ઉપગ્રહોને સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કર્યા પછી ભારત તેના પ્રથમ પ્રયાસમાં મંગળ પર પહોંચનારો પ્રથમ દેશ બન્યો છે.

સફેદ ક્રાંતિ

વર્ગીસ કુરિયને ભારતમાં ‘શ્વેત ક્રાંતિ’ લાવીને દેશમાં સૌથી મોટો સ્વ-નિર્ભર વ્યવસાય અને સૌથી મોટું ગ્રામીણ રોજગાર ક્ષેત્ર બનાવ્યું. ડેરી ફાર્મિંગ હવે તમામ ગ્રામીણ આવકમાં ત્રીજા ભાગનો હિસ્સો ધરાવે છે. 13 જાન્યુઆરી 1970 ના રોજ શરૂ કરાયેલ ઓપરેશન ફ્લડ એ વિશ્વનો સૌથી મોટો ડેરી વિકાસ કાર્યક્રમ હતો. તે ભારતના નેશનલ ડેરી ડેવલપમેન્ટ બોર્ડનો સીમાચિહ્નરૂપ પ્રોજેક્ટ હતો. શ્વેત ક્રાંતિના કારણે ભારત એક આત્મનિર્ભર દૂધ ઉત્પાદન દેશ બન્યો. શ્વેત ક્રાંતિ એ સૌથી મોટા ગ્રામીણ વિકાસ કાર્યક્રમોમાંનો એક હતો.

હરિયાળી ક્રાંતિ
એમએસ સ્વામીનાથને ભારતમાં હરિયાળી ક્રાંતિ લાવી દેશની દિશા અને દશા બંને બદલી નાખ્યા. વિકાસશીલ દેશોમાં બીજની નવી, ઉચ્ચ ઉપજ આપતી જાતોના પરિચયને કારણે, હરિત ક્રાંતિના પરિણામે ખાદ્ય અનાજ (ખાસ કરીને ઘઉં અને ચોખા) નું ઉત્પાદન નોંધપાત્ર રીતે વધ્યું. 1967-68 થી 1977-78ના સમયગાળામાં ફેલાયેલી હરિયાળી ક્રાંતિએ ભારતની સ્થિતિને ખોરાકની અછત ધરાવતા દેશમાંથી વિશ્વના અગ્રણી કૃષિ દેશોમાંના એકમાં બદલી નાખી.

શક્તિશાળી સંરક્ષણ ચક્ર
આઝાદી પછી ભારતે પોતાના સંરક્ષણને મજબૂત બનાવ્યું જેથી ઇતિહાસનું પુનરાવર્તન ન થાય. 1954માં પરમાણુ ઉર્જા કાર્યક્રમ શરૂ કરીને ભારત આવું કરનાર પ્રથમ દેશ બન્યો. 1974માં ભારતે તેનું પ્રથમ પરમાણુ પરીક્ષણ ‘સ્માઈલિંગ બુદ્ધા’ કર્યું હતું. જેણે પાંચ પરમાણુ સશસ્ત્ર દેશોની યાદીમાં પોતાનું સ્થાન બનાવ્યું છે. 1947 પછી ભારતની આ સૌથી મોટી ઉપલબ્ધિઓમાંની એક છે. આજે ભારત પાસે વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી સૈન્ય શક્તિ અને સૌથી મોટી સ્વૈચ્છિક સેના છે.

પોલિયો નાબૂદી
1994માં, વિશ્વના પોલિયોના 60% કેસ ભારતમાં હતા. બે દાયકાની અંદર, ભારતને 2014 માં વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા તરફથી ‘પોલિયો મુક્ત પ્રમાણપત્ર’ મળ્યું. પોલિયોને રોકવા માટે જાગ્રત આંદોલને આયુષ્ય 32 વર્ષ (1947) થી વધારીને 68.89 વર્ષ કર્યું. કેટલાક દેશો આજે પણ પોલિયો સામે લડી રહ્યા છે.

ભારત ખાસ છે કારણ કે

-ભારત એશિયામાં સૌથી મોટું રેલ્વે નેટવર્ક ધરાવે છે.

-સુવર્ણ ચતુર્ભુજ હાઇવે નેટવર્ક ચાર મેટ્રોપોલિટન શહેરોને જોડે છે – નવી દિલ્હી, કોલકાતા, ચેન્નાઈ અને મુંબઈ.

-વિવિધ સિંચાઈ યોજનાઓ અને ડેમોએ દેશમાં જળ જોડાણમાં સુધારો કર્યો છે.

-ભારત વિશ્વનું સૌથી મોટું ડિજિટલ માર્કેટ બની ગયું છે.

-ભારત હવે સૌથી ઝડપથી વિકસતું સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ છે.

-ભારતે કોવિડ-19 સામે વિશ્વનું સૌથી મોટું રસીકરણ અભિયાન શરૂ કર્યું.

-ભારતમાં યુનેસ્કો દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત 40 હેરિટેજ સાઇટ્સ છે