સોડિયમ એ ઈલેક્ટ્રોલાઈટ એટલે કે ખનિજ છે જે બ્લડ પ્રેશર જાળવવા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. ચેતા, સ્નાયુઓ અને શરીરના અન્ય કોષોને યોગ્ય રીતે કાર્ય કરવા માટે પણ સોડિયમની જરૂર છે. જ્યારે લોહીમાં સોડિયમનું સ્તર ઘટવા લાગે છે ત્યારે તેને હાઈપોનેટ્રેમિયા કહેવાય છે જે ખતરનાક બની શકે છે.

તમે સાંભળ્યું હશે કે લોહીમાં સોડિયમનું સ્તર વધવાને કારણે આપણને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે શરીરમાં સોડિયમની ઉણપ આપણા સ્વાસ્થ્યને પણ નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. આ સમસ્યાને હાઇપોનેટ્રેમિયા કહેવામાં આવે છે.

સોડિયમ એ એક તત્વ છે જે સરળ હૃદય, કોષો અને કિડનીના કાર્યને જાળવવા માટે જરૂરી છે. શરીરમાં તેની ઉણપ વ્યક્તિનું મૃત્યુ પણ કરી શકે છે. જરૂરિયાત કરતાં વધુ પાણી પીવાથી શરીરમાં સોડિયમનું સ્તર પણ ઘટી શકે છે. હકીકતમાં, વધુ પડતું પાણી પીવાથી, સોડિયમ પાણી સાથે ભળી જાય છે અને કિડની દ્વારા બહાર આવવા લાગે છે. જો આ પ્રક્રિયા લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહે તો તેનાથી શરીરમાં સોડિયમની ઉણપ થઈ શકે છે. ચાલો આ વિશે વિગતવાર જાણીએ.

નીચા સોડિયમ સ્તરના લક્ષણો
નીચા સોડિયમ સ્તરને કારણે ન્યુરોલોજીકલ લક્ષણો જોવા મળી શકે છે. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં, સોડિયમનું સ્તર ધીમે ધીમે ઘટતું જાય છે, જેના કારણે શરીરમાં હળવા લક્ષણો જોવા મળે છે. પરંતુ, કેટલાક કિસ્સાઓમાં આ લક્ષણો ગંભીર પણ હોઈ શકે છે.

• ઉબકા અને ઉલટી
• સતત માથાનો દુખાવો\
• બેચેની
• ઉર્જાનું નીચું સ્તર અને થાક લાગે છે
• ચીડિયાપણું
• સ્નાયુઓની નબળાઈ અને ખેંચાણની સમસ્યા
• એપીલેપ્ટિક ફિટ
• કોમેટોઝ બનવું

નીચા સોડિયમ સ્તરને કારણે
લોહીમાં સોડિયમનું સ્તર ઓછું થવાનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે શરીરમાં વધુ પડતું પાણી અથવા પ્રવાહી હોવું. જો કે, આ સમસ્યા કોઈ રોગ અથવા દવાને કારણે પણ થઈ શકે છે. કિડની સંબંધિત સમસ્યાઓ પણ બીજું કારણ હોઈ શકે છે. આ સિવાય આ કારણો પણ જવાબદાર હોઈ શકે છે:-

• હૃદય, કિડની અને લીવરની સમસ્યાઓ
• મૂત્રવર્ધક પદાર્થ હોર્મોન (SIADH) સિન્ડ્રોમ
• ઉલટી અથવા ઝાડા થવું
• હોર્મોનલ વધઘટ
• અતિશય પરસેવો

સોડિયમ સ્તરને સંતુલિત કરવાની રીતો
જો તમને ઉપર જણાવેલ લક્ષણો જણાય તો ડૉક્ટરને મળવામાં વિલંબ કરશો નહીં. આ સિવાય લો સોડિયમ લેવલને પણ આ પદ્ધતિઓથી નિયંત્રિત કરી શકાય છે.

1. શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ દરમિયાન સાવચેત રહો
જો તમને શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ દરમિયાન ખૂબ તરસ લાગે છે, તો પૂરતા પ્રમાણમાં પ્રવાહી ન લેવાથી ડિહાઇડ્રેશનની સમસ્યા થઈ શકે છે, પરંતુ ધ્યાનમાં રાખો કે તે વધુ માત્રામાં ન હોવું જોઈએ. તરસ લાગે ત્યારે જ પાણી પીવો.

2. યોગ્ય માત્રામાં પાણી પીવો
આપણે સમજી ગયા છીએ કે આરોગ્ય માટે પાણી પીવું ખૂબ જ જરૂરી છે, પરંતુ આપણે એ પણ જાણવું જરૂરી છે કે કેટલું. નિષ્ણાતો પુરુષોને દરરોજ 15.5 કપ (3.7 લિટર) અને સ્ત્રીઓને દરરોજ 11.5 કપ (2.7 લિટર) પાણી પીવાની ભલામણ કરે છે. વધુ પાણી પીવાથી અને પેશાબ કરવાથી શરીરમાં સોડિયમની માત્રા ઘટી શકે છે.

3. સ્વસ્થ આહાર લો
આ સિવાય શરીરમાં સોડિયમની માત્રાને સંતુલિત કરવા માટે યોગ્ય આહાર લેવો પણ જરૂરી છે. વધુ પડતો દારૂ પીવો યોગ્ય નથી.

અસ્વીકરણ: લેખમાં દર્શાવેલ સલાહ અને સૂચનો માત્ર સામાન્ય માહિતીના હેતુ માટે છે અને તેને વ્યાવસાયિક તબીબી સલાહ તરીકે ન લેવા જોઈએ. જો તમારી પાસે કોઈ પ્રશ્નો અથવા ચિંતાઓ હોય, તો હંમેશા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લો.