કહેવા માટે કે નાણાકીય હબ કરાચી પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થામાં ઘણું યોગદાન આપે છે, પરંતુ તે રહેવા યોગ્ય નથી. કરાચી શહેર ફરી 2022માં વિશ્વના સૌથી ખરાબ શહેરોની યાદીમાં સ્થાન પામ્યું છે. આ ત્રણ વર્ષથી સતત થઈ રહ્યું છે.
ઈકોનોમિસ્ટ ઈન્ટેલિજન્સ યુનિટ (EIU) દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા ગ્લોબલ લાઈવએબિલિટી ઈન્ડેક્સના 2022ના રિપોર્ટમાં પાકિસ્તાનના કરાચીએ ફરીથી તેની વિશ્વસનીયતા ગુમાવી દીધી છે. કહેવા માટે કે નાણાકીય હબ કરાચી પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થામાં ઘણું યોગદાન આપે છે, પરંતુ તે રહેવા યોગ્ય નથી. કરાચી શહેર ફરી 2022માં વિશ્વના સૌથી ખરાબ શહેરોની યાદીમાં સ્થાન પામ્યું છે. આવું સતત થઈ રહ્યું છે. રિપોર્ટમાં પાંચ પરિબળોના આધારે 172 શહેરોનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે. આમાં ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, આરોગ્ય સંભાળ, શિક્ષણ, સંસ્કૃતિ અને મનોરંજનનો સમાવેશ થાય છે. ગ્લોબલ લિવબિલિટી ઈન્ડેક્સની યાદીમાં કરાચીની સાથે તેહરાન-ઈરાન, ડુઆલા-કેમેરૂન, હરારે-ઝિમ્બાબ્વે, ઢાકા-બાગાલદેશ, પોર્ટ મોરેસ્બી-PNG, અલ્જિયર્સ-અલજીરિયા, ત્રિપોલી-લિબિયા, લાગોસ-નાઈજીરિયા અને દમાસ્કસ-સીરિયાનો સમાવેશ થાય છે.
પાકિસ્તાન દરેક મોરચે સતત નિષ્ફળ રહ્યું છે
ઘટતા વિદેશી ચલણના ભંડાર અને વધતી જતી ફુગાવાને કારણે પાકિસ્તાન આર્થિક પતનની આરે છે. તેણે શ્રીલંકાના માર્ગને અનુસર્યો છે. પાકિસ્તાનના વર્તમાન આર્થિક સૂચકાંકો તદ્દન નબળા છે. યુએનડીપી અનુસાર, પાકિસ્તાન 250 અબજ ડોલરથી વધુના દેવાનો સામનો કરી રહ્યું છે. શહેરની આર્થિક રાજધાની કરાચી પણ ગંભીર અસ્થિરતાના સમયગાળામાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે. લાખો લોકો ગરીબી અને ભૂખમરા તરફ પણ આગળ વધી રહ્યા છે. આ સાથે સામાજિક અશાંતિ વધવાનો ખતરો દિવસેને દિવસે વધી રહ્યો છે. પાકિસ્તાનના ફોરેન એક્સચેન્જ એસોસિએશનના જણાવ્યા અનુસાર, 2022 ની શરૂઆતથી, પાકિસ્તાની રૂપિયો તેના મૂલ્યના 30 ટકાથી વધુ ગુમાવ્યો છે. જુલાઈમાં પાકિસ્તાનમાં ફુગાવો બે આંકડામાં પહોંચ્યો હતો, જે લગભગ છ વર્ષમાં સૌથી મોટો વધારો છે.
પાકિસ્તાનની દુર્દશાના આ કારણો પણ છે
ચોરી, દાણચોરી, ડ્રગ્સ અને હિંસાએ સામાજિક અને આર્થિક સ્થિતિ વધુ ખરાબ કરી છે. નોંધનીય છે કે, સારી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને સ્થિરતાને કારણે વિશ્વના સૌથી વધુ રહેવા યોગ્ય શહેરો મોટાભાગે યુરોપ અને કેનેડામાં છે. વિશ્વમાં રહેવા માટેના ટોપ 10 સ્થળોની યાદીમાં ઓસ્ટ્રિયાની રાજધાની વિયેના ટોચ પર છે. વિયેનાએ 2018 અને 2019માં પણ ટોચનું સ્થાન મેળવ્યું હતું.
કરાચી હજુ પણ ખરાબ શહેરોમાં રહે છે
અગાઉ પણ, ધ ઈકોનોમિસ્ટ ઈન્ટેલિજન્સ યુનિટના ગ્લોબલ લાઈવેબલ ઈન્ડેક્સમાં કરાચીને વિશ્વના સૌથી વધુ રહેવાલાયક શહેરોમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું. બંદર શહેર 172 શહેરોમાંથી 168માં ક્રમે હતું. સર્વેક્ષણ આરોગ્ય સંભાળ, સંસ્કૃતિ અને પર્યાવરણ, શિક્ષણ અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સંબંધિત 30 ગુણવત્તા અને માત્રાત્મક પરિબળો પર આધારિત હતું. ઇન્ડેક્સ શહેરોને 1-100ની રેન્જમાં રેન્ક આપે છે, જેમાં 100 આદર્શ સ્કોર છે. કરાચીએ 37.5 સ્કોર કર્યો, જે ટકાઉપણું (20), હેલ્થકેર (33), અને સંસ્કૃતિ અને પર્યાવરણ સૂચકાંકો (35.2) પર ખરાબ પ્રદર્શન કર્યું. તેણે શિક્ષણ (66.7) અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (51.8)ના સૂચકાંકો પર સરેરાશ સ્કોર કર્યો હતો. આ પહેલીવાર નથી કે જ્યારે પાકિસ્તાનના આ નાણાકીય કેન્દ્રને ઈન્ડેક્સ દ્વારા ખરાબ ક્રમ આપવામાં આવ્યો હોય, જે વર્ષોથી ઓછામાં ઓછા 10 રહેવા યોગ્ય શહેરોમાં સામેલ છે. જ્યારે ઇકોનોમિસ્ટ ઇન્ટેલિજન્સ યુનિટ (EIU), ઇકોનોમિસ્ટ ગ્રુપની સંશોધન અને વિશ્લેષણ શાખાએ 2019 ગ્લોબલ લાઇવએબિલિટી ઇન્ડેક્સ બહાર પાડ્યો ત્યારે 140 શહેરોમાં કરાચી 136માં ક્રમે હતું. અહીંથી સૌથી ખરાબ સ્થિતિ માત્ર સીરિયાના દમાસ્કસ, નાઈજીરિયાના લાગોસ, બાંગ્લાદેશના ઢાકા અને લિબિયાના ત્રિપોલીમાં જોવા મળી હતી.