દેશમાં કાયદો બનાવતી વખતે તેના પર ગંભીર વિચારણા કરવામાં આવતી નથી, જેના કારણે તેમાં વારંવાર સુધારા કરવા પડે છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી તેનો સખત વિરોધ કરે છે. વડાપ્રધાન કાર્યાલયે આ અંગે તમામ મંત્રાલયોને પરિપત્ર જારી કરીને કડક સૂચનાઓ આપી છે. ન્યૂઝ18 સાથે ઉપલબ્ધ આ પરિપત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જ્યારે પણ કોઈ મંત્રાલય કાયદાનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરે છે, ત્યારે તેને કેબિનેટને મોકલતા પહેલા તેના તમામ પાસાઓ પર ગંભીરતાથી વિચાર કરવો જોઈએ. પરિપત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તમામ કેબિનેટ નોટ્સે તે વિષય સાથે સંબંધિત વિદેશમાં શું પ્રથાઓ છે અથવા આ વિષય પર કાયદો શું છે તે ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ. આ સાથે તમામ નોટો દેશના વર્તમાન અને ભવિષ્યને ધ્યાનમાં રાખીને બનાવવી જોઈએ. પીએમઓએ એમ પણ કહ્યું છે કે જે પણ નોટો આંતર-મંત્રાલય પરામર્શ માટે મોકલવામાં આવે છે, તેની નકલ પીએમઓ અને સચિવાલયને મોકલવી આવશ્યક છે.
નોટની તમામ નકલો પીએમઓને મોકલવામાં આવશે
1 ઓગસ્ટના રોજ તમામ મંત્રાલયોને મોકલવામાં આવેલા આ પત્રમાં કેબિનેટ સચિવાલયે જણાવ્યું હતું કે, “એવું અવલોકન કરવામાં આવ્યું છે કે જ્યારે નોંધો આંતર-મંત્રાલય પરામર્શ માટે મોકલવામાં આવે છે, ત્યારે કેટલાક મંત્રાલયો/વિભાગો ડ્રાફ્ટ (કેબિનેટ) નોંધની નકલ પીએમઓ અને કેબિનેટ સચિવાલય. હું નથી મોકલી રહ્યો.” પીએમઓએ કહ્યું છે કે 2015માં અપનાવવામાં આવેલી પ્રક્રિયાને અનુસરવામાં આવી રહી નથી. કડક સૂચના આપતા પીએમઓએ કહ્યું છે કે નોટને કેબિનેટમાં વિચારણા માટે મૂકતા પહેલા દરેક સ્તરે તેની કાળજીપૂર્વક તપાસ કરવી જરૂરી છે. આ સૂચિત પ્રક્રિયાને અનુસરીને ઓફરમાં વિસંગતતાઓને દૂર કરી શકાય છે.
કેબિનેટ નોંધોનો મુસદ્દો બનાવતી વખતે, વિષયને લગતી તમામ બાબતોની વ્યાપકપણે તપાસ કરવી જોઈએ. તે વિષયને લગતી વૈશ્વિક માન્યતાઓ અથવા વિવિધ દેશોમાં પ્રસિદ્ધ કરાયેલા કાયદાઓને ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ જે આપણા માટે સુસંગત હોઈ શકે.
કાયદાનો ડ્રાફ્ટ એવી રીતે તૈયાર થવો જોઈએ કે તેમાં વારંવાર સુધારો કરવાની જરૂર ન પડે. આ માટે, તમામ પાસાઓને સંપૂર્ણ રીતે ધ્યાનમાં લેવા જોઈએ.
નોંધમાંના તમામ સંબંધિત ઇનપુટ્સ સંબંધિત વિષયો સાથે સુમેળમાં હોય તેવા ફકરામાં આપવા જોઈએ. તેમજ વિગતોને નોટના જોડાણમાં સામેલ કરી શકાય છે.
વિષયને લગતી શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓનો વિચાર કરો. દેશની વર્તમાન પરિસ્થિતિ અને તર્ક કે જેના દ્વારા આપણે ભવિષ્ય માટેનો માર્ગ નકશો તૈયાર કરી શકીએ છીએ તે નોંધમાં સ્પષ્ટપણે જણાવવું જોઈએ. આ સાથે રાજ્યોના કાયદાઓ પર પણ વિચાર કરવો જરૂરી છે.
ડ્રાફ્ટ કેબિનેટ અથવા આંતર-મંત્રાલય પરામર્શ માટે મોકલવામાં આવે તે પહેલાં નોંધો પીએમઓ અને કેન્દ્રીય સચિવાલયને મોકલવી ફરજિયાત છે.