કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકાર મંત્રી અમિતભાઈ શાહે આજે અમદાવાદના કાંકરિયા ખાતે 6ઠ્ઠી અખિલ ભારતીય પ્રિઝન મિટનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. આ દરમિયાન કહ્યું કે, આગામી 6 મહિનામાં મોડેલ જેલ એક્ટ લાવવામાં આવશે જે આપણા દેશની તમામ જેલોને અત્યાધુનિક બનાવશે.શાહે કહ્યું કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઈ મોદીના નેતૃત્વમાં ખૂબ જ વ્યાપક સમીક્ષા કર્યા પછી, જૂના જેલ મેન્યુઅલની જગ્યાએ 2016 માં એક મોડેલ જેલ મેન્યુઅલ લાવવામાં આવ્યું હતું. તેણે કહ્યું કે માત્ર ૧૧ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોએ આ જેલ મેન્યુઅલ અપનાવ્યું છે. ગૃહમંત્રીએ તમામ રાજ્યોને મોડલ પ્રિઝન મેન્યુઅલ 2016ને તાત્કાલિક સ્વીકારવા અને તેના આધારે પોતપોતાના રાજ્યોમાં જેલ સુધારણાના કાર્યક્રમને આગળ વધારવા અનુરોધ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે મોડેલ જેલ મેન્યુઅલમાં સંખ્યાબંધ ઉપચારાત્મક મુદ્દાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે અને તેમાં નિયમોમાં મૂળભૂત એકરૂપતા લાવવા માટે માનવ અધિકાર સુધારણા અને કેદીઓના પુનર્વસન અને જેલમાં કોમ્પ્યુટરાઇઝેશન પર ભાર મુકવામાં આવ્યો છે. જેમાં મહિલા કેદીઓના અધિકારો, આફ્ટર કેર માટેની સુવિધાઓ, જેલની તપાસ માટે સારી સાયન્ટિફિક મેન્યુઅલ, મૃત્યુદંડની સજા પામેલા કેદીઓના અધિકારો માટે વિશેષ જોગવાઈની સાથે સાથે જેલ સુધારણા સાથે સંકળાયેલા કર્મચારીઓ માટે પણ ઘણી જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે.
શાહે કહ્યું કે જેલ મેન્યુઅલ બાદ સરકાર હવે મોડલ જેલ એક્ટ પણ લાવવા જઈ રહી છે. જેના કારણે અંગ્રેજોના સમયથી ચાલતા આ કાયદામાં સમયાંતરે જરૂરી ફેરફારો કરવામાં આવશે. અત્યારે તમામ રાજ્યો સાથે આ અંગે વિસ્તૃત ચર્ચા કરવામાં આવી રહી છે. આગામી 6 મહિનામાં આ મોડેલ જેલ એક્ટ આપણા દેશની તમામ જેલોને અત્યાધુનિક બનાવશે. તેઓએ કહ્યું કે તમામ રાજ્યોએ પણ જેલોમાં વધુ ભીડની દિશામાં વિચારવું પડશે કારણ કે જ્યાં સુધી ભીડ ઓછી નહીં થાય ત્યાં સુધી જેલ પ્રશાસન સુધારી શકાશે નહીં. તેમણે રાજ્યોને અનુરોધ કર્યો કે દરેક રાજ્યએ આનો સામનો કરવા માટે દરેક જિલ્લા જેલમાં કોર્ટ સાથે વીડિયો કોન્ફરન્સની સુવિધા પૂરી પાડવી જોઈએ. શ્રી શાહે કહ્યું કે કટ્ટરપંથી અને માદક દ્રવ્યોનો પ્રચાર ફેલાવવા માટે કેદીઓને જેલમાં રાખવાની પણ વ્યવસ્થા કરવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે જેલની અંદર ગેંગને અંકુશમાં લેવા માટે મેન્યુઅલમાં ઘણી માહિતી પણ આપવામાં આવી છે.
શાહે કહ્યું કે અનેક સમય સુધી દેશમાં જેલ ક્ષેત્રની ઉપેક્ષા કરવામાં આવી છે. રાજ્યોને અનુરોધ કરતાં તેમણે કહ્યું કે એવા ઘણા રાજ્યો છે જેમાં આજે પણ અંગ્રેજોએ બનાવેલી જેલો પહેલા જેવી જ છે. આજે તેમને આધુનિક બનાવવાની સાથે-સાથે તેમને ટેક્નોલોજીથી સજ્જ બનાવવા, સુરક્ષાની દૃષ્ટિએ તેમને સુરક્ષિત બનાવવા અને કેદીઓને સારી રીતે રહેવાની વ્યવસ્થા કરવી ખૂબ જ જરૂરી છે. કેદીઓ માટે પુસ્તકાલય બનાવવું, તેમને વિવિધ પ્રકારનું શિક્ષણ આપીને તેમના પુનર્વસન યોગ્ય બનાવવું, તેમના સ્વાસ્થ્યની કાળજી લેવી, જેલમાં જ સારી હોસ્પિટલ અને માનસિક વિકાસ માટે અનેક પ્રકારના કાર્યક્રમો શરૂ કરી શકાય. તેમણે કહ્યું કે અંગ્રેજોના જમાનામાં જે કેદીઓ આવતા હતા તે મોટાભાગે રાજકીય કેદીઓ હતા, તેમને ત્રાસ આપવો એ અંગ્રેજો માટે તેમનું શાસન જાળવવાનું સાધન બની શકતું હતું, પરંતુ હવે દેશ આઝાદ થઈ ગયો છે અને કેદીઓ પ્રત્યેનું વલણ બદલવા મૂલ્યાંકન જરૂરી છે.
અમિત શાહે ઉમેર્યું હતું કે પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્રભાઈ મોદીએ દેશના પ્રત્યેક નાગરિકો સ્વસ્થ રહે અને હોસ્પિટલની જરૂરિયાત ઓછી રહે તે માટે આપેલા "ફિટ ઇન્ડિયા" મંત્રને ચરિતાર્થ કરવામાં અને આ લક્ષ્યને ગતિ આપવામાં આ મિટ ઉત્તમ માધ્યમ બનશે. શ્રી શાહે જેલ મીટમાં ભાગ લેનાર ખેલાડીઓને જણાવ્યું હતું કે ખેલદિલી એ એકમાત્ર વસ્તુ છે જે આપણને આદર્શ માનવી બનાવવા તરફ આગળ લઈ જાય છે. માત્ર રમત જ જીતનો જુસ્સો અને હારને ઝીલવાની હિંમત કેળવી શકે છે. જે વ્યક્તિમાં જીતવાનો જુસ્સો અને હાર પચાવવાની હિંમત નથી તે જીવનમાં કશું કરી શકતો નથી.
