વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી રવિવાર, 28 ઓગસ્ટ, 2022ના રોજ કચ્છ જિલ્લાના મુખ્ય મથક ભુજ ખાતે નવનિર્મિત અત્યાધુનિક ઝોનલ સાયન્સ સેન્ટર (પ્રાદેશિક વિજ્ઞાન કેન્દ્ર એટલે કે RSC)નું ઉદ્ઘાટન કરશે. મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના માર્ગદર્શન અને પ્રયાસોથી રાજ્યમાં વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના પ્રચાર માટે વિવિધ સ્થળોએ ઝોનલ સાયન્સ સેન્ટરો બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. આ પ્રાદેશિક વિજ્ઞાન કેન્દ્રો યુવા પેઢીને પ્રોત્સાહિત અને શિક્ષિત કરવા અને વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં આત્મવિશ્વાસ વધારવા માટેના કેન્દ્રો સાબિત થશે.

ભુજમાં આશરે 10 એકર જમીનમાં રૂ.90 કરોડના ખર્ચે નિર્માણ પામેલ પ્રાદેશિક વિજ્ઞાન કેન્દ્ર મુલાકાતીઓની વિજ્ઞાન પ્રત્યેની જિજ્ઞાસાને પ્રોત્સાહિત કરશે. આ સાથે, લોકોમાં જીવનભર શિક્ષણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આ કેન્દ્રને વાઇબ્રન્ટ ડિઝાઇન સાથે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે. ભુજના માધાપર રોડ પર ભુજિયો પર્વતની તળેટીમાં સ્મૃતિવન પાસે આવેલ આ ઝોનલ સાયન્સ સેન્ટર, સરકારના વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી વિભાગ હેઠળ કાર્યરત ગુજરાત કાઉન્સિલ ઓફ સાયન્સ એન્ડ ટેકનોલોજી (ગુજરાત કાઉન્સિલ ઓન સાયન્સ એન્ડ ટેકનોલોજી એટલે કે ગુજકોસ્ટ) દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. ગુજરાતનું છે.

સામાજિક અને આર્થિક વિકાસ સાથે 21મી સદીના વિજ્ઞાન યુગના માર્ગે ગુજરાત

પ્રાદેશિક વિજ્ઞાન કેન્દ્રનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સામાન્ય માનવીના માનસ પર વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિકોણ સ્થાપિત કરીને વિજ્ઞાન પ્રત્યે જાગૃતિ લાવવાનો અને વિદ્યાર્થીઓને આવનારી પેઢીના વૈજ્ઞાનિક બનવા માટે પ્રેરિત કરવાનો છે. ત્યારપછી અહીં વિજ્ઞાન શિક્ષકો, વિદ્યાર્થીઓ, યુવા ઉદ્યોગ સાહસિકો, ટેકનિશિયન, દિવ્યાંગો, ગૃહિણીઓ અને અન્ય લોકો માટે વિજ્ઞાન, ટેકનોલોજી અને ઉદ્યોગને લગતા તાલીમ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવશે. કચ્છ-ભુજની ભૌગોલિક સ્થિતિના આધારે 6 પ્રકારની વિવિધ થીમ આધારિત ગેલેરીઓ વિકસાવવામાં આવી હતી.

અવકાશ વિજ્ઞાન ગેલેરી: વિવિધ ખગોળશાસ્ત્રીય સિદ્ધાંતો અને અવકાશ વસ્તુઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી વર્ણનાત્મક, ઇન્ટરેક્ટિવ અને ઇન્ફોટેનમેન્ટ થીમ આધારિત રાઇડ્સ સાથે અવકાશ સંશોધનના ભૂતકાળ, વર્તમાન અને ભવિષ્યને દર્શાવતું પ્રદર્શન.

મરીન નેવિગેશન ગેલેરીઃ આ ગેલેરીમાં તમને દરિયાઈ સફરનો પ્રાચીન ઈતિહાસ, વિવિધ સિગ્નલોના ઈન્ટરનેશનલ કોડ્સ, દરિયાઈ નેવિગેશન અને દરિયાઈ સફરમાં વપરાતી પદ્ધતિઓ, સંસાધનો વિશે રસપ્રદ માહિતી, ઇન્ટરેક્ટિવ પદ્ધતિ જોવા મળશે.

એનર્જી સાયન્સ ગેલેરી: ઊર્જાના વિવિધ સિદ્ધાંતો પર આધારિત થિયરીથી લઈને પ્રેક્ટિકલ એપ્લિકેશન્સ સુધી રસપ્રદ રીતે પ્રદર્શિત કરવામાં આવે છે. મુલાકાતીઓને જણાવવામાં આવશે કે કેવી રીતે ઊર્જા આપણા રોજિંદા જીવનને જુદા જુદા મોડલ દ્વારા સ્પર્શે છે.

નેનોટેકનોલોજી ગેલેરી: આ ગેલેરીમાં નેનો ટેકનોલોજીના વિવિધ સિદ્ધાંતો, સંસાધનો, તકનીકો અને એપ્લિકેશનો પ્રદર્શિત કરવામાં આવી છે. વર્તમાન સમયમાં નેનો ટેક્નોલોજીની ઉપયોગીતા અને ભવિષ્યમાં તેના દ્વારા આવનારા ફેરફારો વિવિધ ઉત્પાદનો દ્વારા દર્શાવવામાં આવ્યા છે.

બોંસાઈ ગેલેરી: બોંસાઈ (વામન અથવા વામન) વૃક્ષો ઉગાડવાની કળા અને વિજ્ઞાનને વિવિધ ઈન્ફોગ્રાફિક્સ અને જીવંત નમુનાઓ દ્વારા રજૂ કરવામાં આવે છે. તેમજ આ ગેલેરીમાં બોંસાઈ વર્ક કેમ્પમાં આવનાર મુલાકાતીઓને પણ પોતાના હાથે બોંસાઈ વૃક્ષો ઉગાડવાની તક મળશે.

ફિલ્ડ્સ મેડલ ગેલેરી: આ એક અનોખી ગેલેરી છે. જેમાં ગણિત ક્ષેત્રે વિશિષ્ટ યોગદાન આપનાર યુવા ગણિતશાસ્ત્રીઓને ફિલ્ડ મેડલ દ્વારા સન્માનિત કરવામાં આવે છે. આ ગેલેરી ભારતના ગણિતશાસ્ત્રીઓને સમર્પિત છે; જેમણે ગણિતના ક્ષેત્રમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું છે.

ભુજ ખાતે ઝોનલ સાયન્સ સેન્ટરની અન્ય વિશેષતાઓ

આ કેન્દ્રના મુલાકાતીઓ; સબમરીન સિમ્યુલેટર, મરીન નેવિગેશન સિમ્યુલેટર, 3ડી થિયેટર, સોલાર ટ્રી, ફિબોનાકી સિદ્ધાંત આધારિત શિલ્પ, બાળકોને રમવા માટે નેનો ટનલ, પીએસએલવી રોકેટ મોડલ, બોંસાઈ ગાર્ડન અને ખાસ કરીને લોકોના મનોરંજન માટે વર્કશોપ જેવી અત્યાધુનિક સુવિધાઓ. વિદ્યાર્થીઓ અને સંશોધકો માટે ગેલેરીઓ. અનુભવ ઉપલબ્ધ હશે. કેન્દ્રની આસપાસ વિજ્ઞાન થીમ આધારિત બગીચા વિકસાવવામાં આવી રહ્યા છે; જેમાં તમે આઉટડોર એક્ઝિબિશન પણ માણી શકો છો. આ ઉપરાંત, આ કેન્દ્રની મુલાકાત લેતા લોકોને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે કેન્દ્રને સ્વચ્છ ઊર્જા કાર્યક્ષમ બનાવવામાં આવ્યું છે.

ગુજરાત એનર્જી ડેવલપમેન્ટ એજન્સી (ગુજરાત એનર્જી ડેવલપમેન્ટ એજન્સી એટલે કે જીએનડીએ) ની મદદથી લગભગ 95 કિલોવોટની વીજ ઉત્પાદન ક્ષમતા ધરાવતી સોલાર સિસ્ટમ પણ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે જેથી લોકોને તેનો ઉત્પાદન કરવા અને ઉપયોગ કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે.
ભુજનું આ પ્રાદેશિક વિજ્ઞાન કેન્દ્ર સમગ્ર કચ્છ જિલ્લામાં વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી આધારિત નવીનતાનું કેન્દ્ર બનશે. સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન અહીં વિવિધ જિલ્લા અને રાજ્ય કક્ષાના વિજ્ઞાન આધારિત કાર્યક્રમોનું પણ આયોજન કરવામાં આવશે.