નવી દિલ્હી, ઑગસ્ટ 9 (પીટીઆઈ) જનતા દળ (યુનાઇટેડ) વર્ષ 2019 પછી ભાજપ સાથેના સંબંધો તોડવા માટે ભારતીય જનતા પાર્ટી (બીજેપી) નો ત્રીજો મોટો રાજકીય સાથી છે. સતત બીજી વખત લોકસભા ચૂંટણી જીતીને કેન્દ્રમાં ભાજપ સત્તા પર આવ્યાના 18 મહિનાની અંદર, તેના બે જૂના સાથી શિવસેના અને અકાલી દળ તેનાથી અલગ થઈ ગયા. આગામી લોકસભા ચૂંટણી માટે બે વર્ષથી ઓછા સમય બાકી હોવાથી, JD(U) એ તેની સાથે ગઠબંધન તોડી નાખ્યું છે. જેડી(યુ), જે રાષ્ટ્રીય લોકતાંત્રિક ગઠબંધન (એનડીએ)થી અલગ થઈ ગઈ છે, તે સાંસદો અને ધારાસભ્યોની દ્રષ્ટિએ ભાજપના સાથી પક્ષોમાં સૌથી મોટી પાર્ટી છે.

જેડી(યુ)ના જ્યોર્જ ફર્નાન્ડિસ એક સમયે એનડીએના કન્વીનર હતા, પરંતુ 2013માં જ્યારે નરેન્દ્ર મોદીને ભાજપના વડાપ્રધાન પદના ઉમેદવાર બનાવવામાં આવ્યા ત્યારે નીતિશ કુમારની આગેવાનીવાળી પાર્ટીએ ભાજપ સાથે સંબંધો તોડી નાખ્યા હતા. વર્ષ 2017 માં, કુમારે આરજેડી સાથેના સંબંધો તોડી નાખ્યા અને મહાગઠબંધન સરકારથી અલગ થયા પછી ભાજપ સાથે સરકાર બનાવી. આ પછી, BJP અને JD(U) એ 2020 ની વિધાનસભા ચૂંટણી એકસાથે લડી અને રાજ્યમાં સરકાર બનાવી, પરંતુ સંબંધોમાં તણાવને કારણે, કુમારે મંગળવારે મુખ્ય પ્રધાન પદ પરથી રાજીનામું આપ્યું અને RJD સાથે સરકાર બનાવવાનો દાવો કર્યો.

છેલ્લા નવ વર્ષમાં આ બીજી વખત છે જ્યારે JD(U) એ ભાજપ સાથે સંબંધો તોડી નાખ્યા છે. NDAમાંથી JD(U)ની બહાર નીકળ્યા બાદ દેશનો પૂર્વી ભાગ ભાજપ માટે ખૂબ જ પડકારજનક બની ગયો છે. ખાસ કરીને પશ્ચિમ બંગાળ, ઓડિશા અને બિહાર. દક્ષિણના રાજ્યો ભાજપ માટે પહેલાથી જ પડકારરૂપ રહ્યા છે. કર્ણાટક એકમાત્ર એવું રાજ્ય છે જ્યાં ભાજપની સરકાર છે. તે હાલમાં આંધ્રપ્રદેશ, તમિલનાડુ અને કેરળમાં એક બળ તરીકે ઉભરી આવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. જેડી(યુ) ના અલગ થયા પછી, હવે લોકસભા બેઠકોની સંખ્યાની દ્રષ્ટિએ માત્ર બે મોટા રાજ્યો છે, જ્યાં ભાજપ ગઠબંધન સરકારો છે અને તે છે ઉત્તર પ્રદેશ અને મહારાષ્ટ્ર.

આ બંને રાજ્યોમાં લોકસભાની 128 બેઠકો છે. બિહાર, તમિલનાડુ અને પશ્ચિમ બંગાળમાં ભાજપ સત્તામાં નથી અને આ રાજ્યોમાં લોકસભાની કુલ 122 બેઠકો છે. જો કે, 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે પશ્ચિમ બંગાળમાં 18 અને બિહારમાં 17 બેઠકો જીતી હતી. ઉત્તર અને પશ્ચિમી ક્ષેત્રોમાં મજબૂત પ્રદર્શનના આધારે ભાજપ 2014 થી કેન્દ્રમાં સત્તામાં છે અને પૂર્વ અને દક્ષિણ પ્રદેશોમાં તેની હાજરીને મજબૂત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. સેન્ટર ફોર સ્ટડી ઓફ ડેવલપિંગ સોસાયટીઝના પ્રોફેસર સંજય કુમારે જેડી(યુ)ના ભાજપમાંથી અલગ થવા પર કહ્યું, “તે સ્પષ્ટ સંકેત છે કે સાથી પક્ષો ભાજપ સાથે આરામદાયક નથી અને એક પછી એક અલગ થઈ ગયા છે.” “પરંતુ તે જ સમયે તે ભાજપને રાજ્યમાં તેની સ્થિતિ મજબૂત કરવાની તક પણ આપે છે જ્યાં પ્રાદેશિક પાર્ટીએ તેને છોડી દીધો છે,” તેમણે કહ્યું.

અકાલી દળના નરેશ ગુજરાલે કહ્યું કે ભાજપ “એકલા ચલો રે”ની રણનીતિમાં માને છે અને NDA માત્ર કાગળ પર જ રહી ગઈ છે. તેમણે કહ્યું, “જે લોકો હવે તેમાં (NDA) છે તેઓ પણ પોતાનું અસ્તિત્વ બચાવવા ત્યાંથી નીકળી જશે.” 2014 અને 2019 ની વચ્ચે, મહેબૂબા મુફ્તીની આગેવાની હેઠળની પીપલ્સ ડેમોક્રેટિક પાર્ટી અને ચંદ્રાબાબુની આગેવાની હેઠળની તેલુગુ દેશમ પાર્ટી એનડીએથી અલગ થઈ ગઈ હતી. વર્ષ 2019માં ભાજપનું શિવસેના સાથેનું ગઠબંધન તૂટી ગયું અને રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી અને કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન કરીને ત્યાં સરકાર બનાવી.

જોકે, એકનાથ શિંદેના નેતૃત્વમાં શિવસેનાનો એક મોટો વર્ગ તૂટી ગયો અને મહારાષ્ટ્રમાં ભાજપ સાથે મળીને સરકાર બનાવી. શિંદે આ ગઠબંધન સરકારનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા છે. આ સિવાય ઝારખંડમાં સુદેશ મહતોના નેતૃત્વમાં ઓલ ઝારખંડ સ્ટુડન્ટ્સ યુનિયન, ઓપી રાજભરના નેતૃત્વમાં સુહેલદેવ ભારતીય સમાજ પાર્ટી, હનુમાન બેનીવાલની આગેવાની હેઠળની રાષ્ટ્રીય લોકતાંત્રિક પાર્ટી, બોડો પીપલ્સ પાર્ટી, ગોરખા જનમુક્તિ મોરચા, ગોવા ફોરવર્ડ પાર્ટી, MDMK અને DMDK પણ ત્યાં છે. ભાજપની આગેવાની હેઠળની એનડીએ તૂટી ગઈ. કેન્દ્રીય સ્તરે, NDA પાસે હાલમાં ઓછામાં ઓછા 17 સાથી પક્ષો છે, જ્યારે તે કેટલાક રાજ્યોમાં અનેક રાજકીય સંગઠનો સાથે જોડાણ ધરાવે છે.